น้ำชาล้นถ้วย

ในสมัยเมจิ ประเทศญี่ปุ่น มีอาจารย์จากมหาวิทยาลัยท่านหนึ่ง เป็นผู้มีชื่อเสียงปราชญ์เปรื่องรอบรู้มาก ได้เดินทางไปพบท่านอาจารย์นันอิน เพื่อสนทนาและสอบปัญหาเกี่ยวกับเซ็น ท่านอาจารย์นันอิน ให้การต้อนรับเป็นอย่างดี จัดการรินน้ำชาเพื่อเลี้ยงต้อนรับอาคันตุกะผู้ปราชญ์เปรื่องด้วยตนเอง ท่านรินน้ำชาลงถ้วยจนเต็มและล้นไปๆ ท่านก็ยังไม่หยุด อาจารย์จากมหาวิทยาลัยแปลกใจมาก จึงถามขึ้นด้วยความสงสัยว่า

“ท่านอาจารย์ น้ำชาล้นถ้วยแล้ว ท่านจะรินลงไปอีกได้อย่างไร?”

ท่านอาจารย์นันอินจึงตอบว่า

“ท่านเองก็เหมือนถ้วยชาใบนี้แหละ ในเมื่อสมองของท่านก็เต็มไปด้วยความคิดและทฤษฎีต่างๆ แน่นไปหมด โดยไม่ยอมปล่อยวางแล้ว ข้าพเจ้าจะอธิบายเรื่องเซ็นให้ท่านเข้าใจได้อย่างไร ทำถ้วยให้ว่างก่อนซิ ข้าพเจ้าจึงจะเติมลงไปได้”

ท่านอาจารย์นิพนธ์ ศศิธร เคยไปแสดงปาฐกถา ท่านกล่าวเริ่มต้นว่า ผู้ที่มาฟังท่านแสดงปาฐกถา ต่างก็ได้เตรียมภาชนะ เช่น ขันบ้าง อ่างบ้าง โอ่งบ้าง เพื่อมาใส่สิ่งที่ท่านจะแสดงให้ฟัง แต่บางคน ถึงแม้ว่าจะเตรียมภาชนะต่างฯ มาเหมือนกัน แต่ก็กลับคว่ำภาชนะนั้นเสีย ซึ่งก็คงไม่ได้ประโยชน์อะไรจากการมาฟังปาฐกถาครั้งนั้น ท่านละครับ ท่านกำลังคว่ำถ้วยชาอยู่หรือเปล่า ?