ภูเขากับแม่น้ำ

กล่าวกันว่า ก่อนที่คนเราจะศึกษาและปฏิบัติธรรมนั้น เมื่อมองดูภูเขาก็เห็นเป็นภูเขาธรรมดาๆ มองดูแม่น้ำก็เป็นแม่น้ำธรรมดาๆ

ครั้นเมื่อศึกษาและปฏิบัติธรรมไประยะหนึ่ง จะมองภูเขาไม่ใช่ภูเขา และแม่น้ำไม่ใช่แม่น้ำแล้ว เพราะจะเห็นสิ่งที่ลึกซึ้งกว่าธรรมดา

แต่เมื่อสำเร็จได้บรรลุธรรมแล้ว จะเห็นภูเขาเป็นภูเขา แม่น้ำเป็นแม่น้ำอีก แต่เห็นคนละลักษณะกับก่อนปฏิบัติธรรม เพราะเห็นความจริงแท้หรือสัจธรรมนั่นเอง